รู้จักเบาหวาน มีกี่ชนิด

(เรียบเรียงโดย ญานิศา บุญสากุลธงไชย | ตรวจทานโดย วัชรี ดิษยบุตร BSc.Biochemistry, MSc.Nutrition)
update : 17/08/2021

อย่าประมาท! เบาหวานไม่ได้เกิดเฉพาะกับคนสูงอายุเท่านั้น รู้หรือไม่ เบาหวานแบ่งได้ถึง 4 ชนิด แต่ละชนิดมีรายละเอียดที่แตกต่างกัน การทำความเข้าใจว่าเป็นเบาหวานชนิดไหน จะได้รับมือกับอาการเบาหวานได้อย่างเหมาะสม และ ปลอดภัย

1. เบาหวานชนิดที่ 1

มักพบตั้งแต่ยังเด็ก เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้ อินซูลินเป็นฮอร์โมนที่มีหน้าที่นำน้ำตาลเข้าสู่เซลล์ เพื่อไปใช้เป็นพลังงาน เด็กที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 1 ไม่เพียงแต่เสี่ยงน้ำตาลสูงอย่างเดียว แต่ยังต้องเสี่ยงต่อน้ำตาลตกด้วย ซึ่งเป็นอันตรายมากอาจช็อคหมดสติได้ การรักษาจะต้องฉีดอินซูลินตลอดชีวิต และต้องเข้มงวดกับการกิน ทั้งเวลาและการนับคาร์โบไฮเดรต ให้พอดีกับปริมาณอินซูลินที่ฉีด ผู้เป็นเบาหวานชนิดที่ 1 จำเป็นต้องคุมน้ำตาลอย่างเข้มงวดเพราะส่งผลต่อการเจริญเติบโต รวมทั้งต้องการชะลอเวลาการเกิดโรคแทรกจากเบาหวานให้ได้นานที่สุด หากควบคุมระดับน้ำตาลได้ดี ก็สามารถเติบโตใช้ชีวิตและทำกิจกรรมอย่างคนปกติทั่วไปได้

2. เบาหวานแฝง

คือภาวะที่เสี่ยงสูงต่อการพัฒนาเป็นเบาหวาน โดยมีน้ำตาลในเลือดสูงตอนเช้าสูงกว่าปกติ แต่ยังไม่ถึงขั้นเป็นเบาหวาน คือ อยู่ระหว่าง 100-125 มก./ดล หากไม่ใส่ใจดูแลก็จะพัฒนาเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ในที่สุด เบาหวานแฝงเกิดได้ตั้งแต่อายุยังน้อย ในคนน้ำหนักเกิน ขาดการออกกำลังกาย เบาหวานแฝงนี้หาก ปรับการพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิต ก็มีโอกาสที่ร่างกายจะกลับมาเป็นปกติได้ โดยไม่ต้องใช้ยา

3. เบาหวานชนิดที่ 2

เกิดจากร่างกายสร้างอินซูลินน้อยลง ร่วมกับภาวะดื้ออินซูลิน (การที่เซลล์ร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินได้ไม่ดี) จึงทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง ถึงขั้นเป็นเบาหวาน คือ มีค่าระดับน้ำตาลในเลือดตอนเช้า สูงกว่า 126 มก./ดล. ในอดีตมักพบเบาหวานชนิดที่ 2 ในผู้สูงอายุ แต่ปัจจุบันพบคนที่อายุน้อยก็เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 มากขึ้น ซึ่งมีทฤษฎีว่าอาจเป็นผลจาก ทั้งพันธุกรรม รวมทั้งพฤติกรรมใช้ชีวิตที่ไม่ดูแลสุขภาพ น้ำหนักเกิน และการไม่ออกกำลังกาย เป็นต้น

ผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ในระยะเริ่มแรก หากควบคุมอาหารและออกกำลังได้เหมาะสมก็สามารถคุมระดับน้ำตาลได้โดยไม่กินยาหรือกินยาไม่มาก แต่หากไม่สามารถคุมระดับน้ำตาลได้เลย ก็จำเป็นต้องฉีดอินซูลินช่วย

4. เบาหวานที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์

เกิดจากระหว่างตั้งครรภ์เป็นผลจากฮอร์โมนจากรกมีฤทธิ์ต้านอินซูลินชั่วคราว ทำให้ร่างกายของแม่ดื้อต่ออินซูลิน มักพบในแม่ที่ตั้งครรภ์ตอนอายุเยอะ น้ำหนักเกิน มีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วขณะตั้งครรภ์ หรือแม่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นเบาหวาน คุณแม่สามารถควบคุมน้ำตาลได้โดยการเลือกทานอาหารให้เหมาะสมและออกกำลังกาย แต่หากทำแล้วยังคุมไม่ได้ ก็จำเป็นต้องใช้การฉีดอินซูลินช่วย ส่วนใหญ่ภาวะเบาหวานจะหายไปหลังคลอด แต่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ในอนาคต คุณแม่จึงควรเฝ้าระวังภาวะเบาหวานโดยหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ

สิ่งที่น่ากลัวของการเป็นเบาหวานเรื้อรัง คือ โรคแทรกซ้อนจากเบาหวาน ไม่ว่าจะเป็นโรคหัวใจ ไตวายเรื้อรัง เสี่ยงตาบอด เป็นแผลเรื้อรังจนต้องตัดขา ยิ่งไปกว่านั้น เบาหวานไม่ใช่โรคที่เกิดขึ้นเฉพาะกับคนสูงอายุเท่านั้น แต่พบได้ตั้งแต่อายุยังน้อย ดังนั้นเราจึงควรต้องใส่ใจดูแลสุขภาพและหมั่นตรวจเบาหวานของทุกคนในครอบครัว เพราะเบาหวานเป็นภาวะที่สามารถควบคุมได้โดยไม่ต้องใช้ยา(หรือใช้น้อยมาก) หากพบแต่เนิ่นๆ และปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตรวมทั้งเรียนรู้การทานอาหารที่เหมาะสม

เพิ่มเพื่อน

หมวดหมู่

บทความน่าสนใจ

Tags